ΘΕΑΤΡΟ ΤΣΗ ΖΑΚΥΘΟΣ
28/1/09 – Ζακυνθινή Ομιλία
28 Ιαν 2009 από tgramma
(Του ΘΑΝΑΣΗ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ)
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΓΙΑΤΡΑΣ/ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ
«Ωραία και μόνη η Ζάκυνθος…με κυριεύει»
του «Θεάτρου τση Ζάκυθος – Αυλαίας Τέχνης»
Με κωμικά και σατιρικά στοιχεία του λαϊκού ζακυνθινού θεάτρου, δηλ. των γνωστών «ομιλιών» των 17ου-18ου αι., ανεβάστηκε στο θέατρο «ΠΕΡΟΚΕ», η θεατρική παράσταση «Ωραία και μόνη η Ζάκυνθος…με κυριεύει», έργο των Διον. Γιατρά και Κώστα Καποδίστρια, σε σκηνοθεσία του δεύτερου και σε συνεργασία με τον Μπάμπη Σούλη. Ήταν μια παράσταση, όπου το έργο δραματουργικά έχει ιστορικό και κοινωνικό περιεχόμενο και γλωσσικά διαθέτει μια ήπια ζακυνθινή διάλεκτο, κατανοητή εν πολλοίς από όλους τους θεατές, ακόμη και από τους μη Ζακυνθινούς.
Η σκηνοθετική γραμμή απέφερε ένα μεικτό αισθητικό σκηνικό αποτέλεσμα: από τη μια οι διάλογοι των τριών ηθοποιών και από την άλλη η προβολή βίντεο, όπου προβάλλονταν όλα εκείνα τα ντοκουμέντα που έφερε στο φως η έρευνα για την Ιστορία της Ζακύνθου, από το 1480 μέχρι την Ένωση των Εφτανήσων με την Ελλάδα (1864). Στο βίντεο, επίσης, συμμετείχε ενεργά ως αφηγητής, ο ένας από τους τρεις ηθοποιούς (Γιώργος Βούτος, κλασικός ποιητής των ζακυνθινών «ομιλιών») οι οποίοι δρούσαν συγχρόνως επί σκηνής. Οι άλλοι δυο ηθοποιοί ήταν οι: Μπάμπης Σούλης (Βούλτσος, ξεπεσμένος αριστοκράτης, απόγονος ευγενή), Κώστας Καποδίστριας (Δόξας, εκπρόσωπος της ανερχόμενης αστικής τάξης, απόγονος ποπολάρου).
Δραματουργικά στοιχεία της παράστασης είναι οι έντονοι και κωμικοί διάλογοι, οι οποίοι καθιστούν εμφανή όλη την ιστορική διαδρομή και τους κοινωνικούς και ταξικούς αγώνες μεταξύ των αριστοκρατών με τους αστούς, στη μετάβαση από το αρχοντολόι, κατά την εποχή της φεουδαρχίας/αριστοκρατίας, στο πέρασμα στην αστική/βιομηχανική εποχή, καθώς και τους αγώνες των προλετάριων/ποπολάρων, οι οποίοι διαγράφονται ως θύματα στη ταξική διένεξη της πλουτοκρατίας για τη διαχείριση της εξουσίας, αγωνιζόμενοι, όμως, για λευτεριά, δικαιοσύνη, ισότητα και εθνική ανεξαρτησία από Βενετσιάνους, Φράγκους, Τούρκους, Ρώσους και Άγγλους. Η πολυδιάστατη ιστορική και πολύπλοκη διαδρομή της Ζάκυνθος είναι ολοφάνερη, όπου εμφανίζονται διαδοχικά κοινωνικές ομάδες/τάξεις, λαοί, προσωπικότητες, που συνθέτουν ένα «πολύχρωμο» κοινωνικό ψηφιδωτό, προσωπικότητες της πολιτικής, των γραμμάτων και της εκπαίδευσης και που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ιστορική και κοινωνική εξέλιξη του νησιού. Επίσης, αποκαλύπτονται με παρρησία η προδοτική στάση, οι γλοιώδεις συνεργασίες και οι ελεεινοί συμβιβασμοί της ντόπιας ολιγαρχίας με την ηγεσία της εκάστοτε ξένης δύναμης, που υποδούλωνε το νησί, οι εμφύλιες διενέξεις κ.ο.κ.
Η κοινωνική και πολιτική προοπτική και παραίνεση του ποιητή, στο τέλος της παράστασης, είναι αξιοπρόσεκτη και αξιέπαινη. Νομίζω ότι η τέχνη πρέπει να ασκεί κοινωνικό ρόλο και, αναμφισβήτητα, η νεολαία μας έχει ανάγκη από τέτοιου είδους «παρεμβάσεις», και όχι – όπως συνηθίζεται – από άχρωμες και δήθεν ουδέτερες πολιτικά εκπαιδευτικές, κοινωνικές και καλλιτεχνικές – θολές και επικίνδυνες – κοινωνικά δραστηριότητες.
Τη δραματουργική επεξεργασία του κειμένου έκανε με υποδειγματικό τρόπο ο Θόδωρος Γραμματάς. Τα σκηνικά – κοστούμια, σε παραδοσιακή γραμμή υπέδειξε η Νίκη Πέρδικα και τη μουσική σύνθεση και επιμέλεια είχε ο Βασίλης Σταμάτης.
Η παραγωγή της παράστασης στηρίχτηκε στα κινηματογραφημένα επεισόδια «ΤΣΗ ΖΑΚΥΘΟΣ» 1 και 2, που υλοποίησαν οι Δήμοι Ελατίων και Αρτεμισίων για το έργο TERRE PARLANTI στα πλαίσια του προγράμματος INTERREG IIIA Ελλάδας – Ιταλίας, όπως αναγράφεται στο πρόγραμμα της παράστασης.
Τη σκηνοθεσία του οπτικοακουστικού υλικού υπογράφει ο Γιώργος Κωνσταντινόπουλος, ιστορικός σύμβουλος είναι ο Γεώργιος Μπαρμπαρούσης και στην έρευνα του πλουσιότατου παρουσιαζόμενου κινηματογραφημένου υλικού συμμετείχαν οι: Γ. Μπαρμπαρούσης, Βάσω Στρακαντούνα, Γιάννης Χρυσικόπουλος και Νίκη Πέρδικα.
Την παράσταση πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να παρακολουθήσουν όλοι οι μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου, για να μάθουν, μέσα από το θέατρο, την Ιστορία της Ζακύνθου και της Εφτανήσου, καθώς και κατ’ αναλογία και όλης της Ελλάδας, τους ταξικούς λαϊκούς αγώνες για λευτεριά και δημοκρατία κ.λπ. Οι δραματουργοί στο παρόν έργο τολμούν και οι ηθοποιοί/σκηνοθέτες αποδίνουν υπέροχα και την ιδεολογική φόρτιση στο σκηνικό αποτέλεσμα.
28/01/09: ΘΕΑΤΡΟ ΤΣΗ ΖΑΚΥΘΟΣ – ΑΥΛΑΙΑ ΤΕΧΝΗΣ
28 Ιαν 2009 από tgramma
Ωραία και μόνη η Ζάκυνθος … με κυριεύει
των Διονύση Γιατρά και Κώστα Καποδίστρια
δραματουργική επεξεργασία: Θόδωρος Γραμματάς
σκηνοθεσία: Μπάμπης Σούλης – Κώστας Καποδίστριας
στο ρόλο του ποιητή ο Γιώργος Βούτος
Η παραγωγή της παράστασης στηρίχτηκε στα κινηματογραφημένα επεισόδια «ΤΣΗ ΖΑΚΥΝΘΟΣ» 1 και 2 που υλοποίησαν οι δήμοι Ελατίων και Αρτεμισίων για το έργο ΤΕRRΕ PARLANTI στα πλαίσια του προγράμματος INTERREG ΙΙΙΑ Ελλάδας – Ιταλίας
Παρακολουθήσαμε στις 19.1.2009 στο θέατρο Περοκέ την παράσταση «Ωραία και μόνη η Ζάκυνθος … με κυριεύει» με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού όχι μόνο απολαύσαμε το ταμπεραμέντο και το κέφι των συντελεστών της, αλλά γίναμε συνοδοιπόροι μιας νηφάλιας ιστορικής αναδρομής στο πλούσιο και δαιδαλώδες ιστορικό παρελθόν της Ζακύνθου.
Η παράσταση αποτελεί ένα ηχηρό παράδειγμα της ζωτικής σημασίας που μπορεί να διαθέτει η πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά για τον άνθρωπο της σύγχρονης εποχής. Η επαναφήγηση της ιστορίας και η επιλογή της δραματοποίησης –εδώ πρόκειται για αναδιάρθρωση ενός πραγματολογικού ιστορικού κειμένου με σκοπό τη σκηνική εικονοποίησή του – ως οχήματος διαμεσολάβησης καταστάσεων, γνώσεων, εμπειριών, στάσεων, βιωμάτων του παρελθόντος, υποδηλώνει αφενός το ανήσυχο πνεύμα των δημιουργών της και αφετέρου συνυποδηλώνει σε επίπεδο στοχοθεσίας, αναζητήσεις, όπως: συνειδησιακή ενεργοποίηση, δημιουργία πολιτιστικής μνήμης, διαμόρφωση καλλιεργημένων πολιτισμικά προσωπικοτήτων και κατά συνέπεια, σωστή μελλοντική αξιολόγηση του ιστορικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος. Λαμβάνοντας επιπλέον υπόψη μας πως στην εποχή μας οι αξίες της κοινής γνώμης διαμορφώνονται από τη συνείδηση των μέσων μαζικής ενημέρωσης και η κοινωνική ζωή χαρακτηρίζεται από διασπορά, προσπάθειες όπως αυτή, ανάγονται σε χρήσιμες δράσεις που μπορούν να ενδυναμώσουν τη διεισδυτική ματιά, να καταστήσουν ορατές τις ανθρώπινες σχέσεις και να αποσταθεροποιήσουν τις συνήθειες θέασης.
Ξεφεύγοντας από την τυποποίηση των σύγχρονων προσφερόμενων θεαμάτων, η εν λόγω παραγωγή αναζητώντας τους κρίκους εκείνους που συνδέουν το «πριν» με το «τώρα», θέτει στο επίκεντρο την επιστροφή στις ρίζες. Αντιλαμβανόμενοι πως τόσο η ιστορία όσο και η τέχνη αναπτύσσονται και εξελίσσονται αδιάκοπα «μαζί με τους ανθρώπους», οι συντελεστές της παράστασης «αφηγούνται» την τοπική ιστορία τους, με σύγχρονη ματιά και άφθονο κέφι, παραμένοντας πιστοί στο λαϊκό θέατρο. Κατ’ αυτό τον τρόπο, διατηρούν την αισθητική φόρμα (δεκαπεντασύλλαβος, ομοιοκαταληξία, ιδιωματισμοί, προφορικότητα, αμεσότητα σε μία αμφίδρομη και βιωματική σχέση με το κοινό, έντονη παρείσφρηση του κωμικού στοιχείου) και τα δομικά γνωρίσματα (παρουσία μόνο αντρών ηθοποιών και στερεότυπων τύπων, γνωστών στους θεατές, αυτοσχέδιοι διάλογοι, κατά μέτωπο έκθεση, συνομιλία, ευελιξία και προσαρμογή στις ανάγκες κι επιθυμίες του κοινού, κατάργηση της θεατρικής σύμβασης, λιτότητα δευτερογενών κωδίκων), των ζακυνθινών «Ομιλιών». Παράλληλα, με πειραματική διάθεση, επιστημονική έρευνα, διακειμενικότητα, εμπλοκή μικτών παραστατικών μέσων, και δραματουργική επεξεργασία που φωτίζει με διυποκειμενικότητα αλλά και αμεσότητα την ιστορική αλήθεια, καθιστούν οικείο το ανοίκειο παρελθόν ενδυναμώνοντας τη μνήμη ενάντια στη λήθη. Συγκεκριμένα επιχειρείται ο συγκερασμός του λαϊκού με το μοντέρνο και συγκεκριμένα η τυπολογία των ζακυνθινών Ομιλιών με την αποστασιοποιητική αλλά δευτερογενώς αποτελεσματική παρεμβολή video art και αφήγησης.
Η δραματική σύγκρουση ανάμεσα στον αστό και τον ποπολάρο, μετωνυμικούς εκφραστές των αντίστοιχων κοινωνικών τάξεων όπως διαστρωματώθηκαν στον υπό συζήτηση γεωγραφικό χώρο εναλλάσσεται με τη συνδιαλλαγή των ηθοποιών / αφηγητών με την τεχνικά άρτια προβολή σε video art των ιστορικοκοινωνικών γεγονότων που έλαβαν χώρα από τον 16ο περίπου έως και το τέλος του 19ου αιώνα στο νησί. Σύλληψη που αν μη τι άλλο υπερβαίνει την ιδεολογική υποκειμενικοποίηση του ιστορικά προσδιορισμένου, προσεγγίζοντας ισόρροπα την οπτική των δεδομένων αντιθετικών πόλων και προσφέροντας ένα καλαίσθητο αποτέλεσμα με επιπλέον αναγωγές στη σφαίρα του καθολικού.
Χιούμορ, γλαφυροί, κεφάτοι διάλογοι, αμεσότητα, προφορικότητα και επικοινωνία με το κοινό, αποτελούν τα πλεονεκτήματα της παράστασης που καταφέρνει να διατηρήσει σε ικανοποιητικό επίπεδο το ενδιαφέρον του θεατή ο οποίος εντέλει συμμετέχει σε μία διαδικασία αλληλεπίδρασης με παιδευτικό και ψυχαγωγικό χαρακτήρα.
Η διασπαστική ή διαφορετικά αποστασιοποιητική σκηνική αντιμετώπιση της δράσης, εκλαμβάνει ενδιαφέρουσες προεκτάσεις. Οι ηθοποιοί «παίζουν» και μαζί «επιδεικνύουν» ένα ρόλο, αφηγούνται και παράλληλα μεταμορφώνονται σε αντικείμενο της αφήγησης. Η θεατρική σύμβαση διαρρηγνύεται τη στιγμή που η δράση ανακόπτεται προκειμένου να παρακολουθήσουν και οι ίδιοι ως «θεατές», το σχετικό video που προβάλλεται στο βάθος της σκηνής. Παρουσιάζουν μονοδιάστατα το δραματικό χαρακτήρα που υποδύονται, αποσπώντας απ’ αυτόν και προβάλλοντας, μόνο τις περιβαλλοντικές και κοινωνιολογικές παραμέτρους που διαμόρφωσαν τον εσωτερικό κόσμο τους. Η διάσπαση αυτή μας παραπέμπει στην εικόνα του σύγχρονου αποδέκτη «τεμαχισμένων» μηνυμάτων, έτσι όπως αυτά λαμβάνονται από την αποσπασματική εικονοποίηση των video clip και το zapping στην τηλεόραση. Η απουσία συναισθηματικής και ψυχολογικής βάσης ορθολογικοποιεί τη συγκινησιακή συμμετοχή του κοινού ενισχύοντας την ενεργοποίηση της λογικής, της κριτικής, της διαλεκτικότητας. Δεδομένου ότι η αλλαγή ενοικεί μέσα στη ζωή και το ανθρώπινο δυναμικό, η αμφισβήτηση ιδεών και καταστάσεων και η γόνιμη διαπραγμάτευση του «πριν» με το «τώρα», καταδεικνύει πως το παρελθόν είναι διαφορετικό από το παρόν και ότι αφού το παρελθόν έχει αλλάξει, μπορεί επίσης ν’ αλλάξει και το παρόν.
Παρ’ όλ’ αυτά η θεατρικότητα της παράστασης δεδομένου ότι δραματοποίηση σημαίνει περιορισμό του έντονου αφηγηματικού στοιχείου, των εκτενών περιγραφών και των μονόλογων και ενίσχυση από την άλλη πλευρά της δράσης, της πλοκής, του διαλόγου και των δραματικών συγκρούσεων, είναι περιορισμένη. Παρατηρείται κυριαρχία του λόγου εις βάρος της πλοκής, αφήνοντας ανικανοποίητη κάθε «απαίτηση» για συγκίνηση, απρόοπτο, ανατροπή. Η παρατακτικότητα των «δραματικών» επεισοδίων που με αδιατάρακτο και συνεπώς προβλέψιμο τρόπο εναλλάσσονται από το επίπεδο των ηθοποιών σε εκείνο της οπτικοακουστικής αφήγησης, η απουσία σκηνοθετικών ευρημάτων και η στατικότητα της αφήγησης στο βιντεοσκοπημένο «κείμενο» (στο οποίο ξεχωρίζουν τα αντιπροσωπευτικά κατά περίοδο κοστούμια που ξεδιπλώνουν σε ένα δεύτερο επίπεδο, ενδυματολογικής εξιστόρησης τα ιστορικοπολιτικά και κοινωνικά γεγονότα), δημιουργούν χαλαρότητα και προσδίδουν διδακτική διάθεση που αντισταθμίζεται βέβαια από την έξυπνη στιχομυθία, την ιδιωματική γλώσσα και τον τρόπο εκφοράς της από τους σκηνικά εμπλεκόμενους.
Είναι γεγονός πως η επιτυχής «έκθεση» του συγκεκριμένου καλλιτεχνικού προϊόντος στα μάτια ενός ομοιογενούς κοινού (ζακυνθινών) με κοινά βιώματα, εμπειρίες και προσλαμβάνουσες, αναδεικνύει τις δυνατότητες παιδαγωγικής και διδακτικής αξιοποίησής του υλικού στο χώρο του σχολείου και δη του ζακυνθινού σχολείου. Διότι γίνεται πλέον σαφές στην εποχή μας, πως η ολιστική και ενιαία συγκρότηση των αναλυτικών προγραμμάτων τόσο στην πρωτοβάθμια όσο και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση παραβλέπει το ειδικό ή αλλιώς το τοπικό, διαμορφώνοντας μαθητές και προσωπικότητες που αγνοούν τις ιδιαιτερότητες της δικής τους πολιτιστικής και πολιτισμικής παράδοσης, αφαιρώντας τους κατ’ αυτό τον τρόπο το δικαίωμα στη διαφορετικότητα.
Δημιουργώντας γέφυρες με το παρελθόν και συνδιαλεγόμενοι δημιουργικά με την ιστορία και τον πολιτισμό σε μία εποχή ταχύτατων αλλαγών, διασποράς, υπερπροσφοράς και υπερκατανάλωσης, προβάλλεται αν μη τι άλλο το αίτημα του ανθρώπου και των ομάδων να αρθρώσουν τη δική τους φωνή, η ανάγκη για ιδεολογική σταθερότητα και ασφάλεια. Ακόμα και αν η παγκοσμιοποιημένη κουλτούρα των media έχει ξεχάσει κάθε τι που παραπέμπει σε έννοιες όπως παράδοση, πολιτιστική ταυτότητα, τέχνες και γράμματα, ο αντίκτυπός τους διαφαίνεται στη δυνατότητά τους να διεγείρουν το ενδιαφέρον αλλά και τη δημιουργικότητά μας, όταν στοχαζόμαστε γύρω από ιστορικές αλήθειες και διαδικασίες.
Μενδρινού Ιωάννα
27/1/09 Ωραία και μόνη η Ζάκυνθος… με κυριεύει.
27 Ιαν 2009 από tgramma
Ωραία και μόνη η Ζάκυνθος… με κυριεύει.
Έχουμε υπόψη μας το ιστορικό θέατρο, ένα θεατρικό είδος που αποτελεί το αντίστοιχο του ιστορικού μυθιστορήματος, αλλά την ίδια την ιστορία δραματοποιημένη δεν την είχαμε δει ποτέ. Ποτέ μέχρι την Δευτέρα 19 Ιανουαρίου, όταν σε μια θαυμάσια παράσταση που δόθηκε στο θέατρο Περοκέ από το «Θέατρο τση Ζάκυνθος» και την «Αυλαία Τέχνης» της Ζακύνθου είδαμε την ιστορία της Ζακύνθου δραματοποιημένη με έναν εξαιρετικά πρωτότυπο και εντυπωσιακό τρόπο.
Κατ’ αρχήν υπήρχε ο ποιητής-αφηγητής που αφηγείτο τους σημαντικότερους σταθμούς της ιστορίας της Ζακύνθου. Ταυτόχρονα σε μια οθόνη παρουσιαζόταν εικαστικό υλικό που εικονογραφούσε την αφήγηση. Μάλιστα ένα μέρος της αφήγησης γινόταν μέσα από το κινηματογραφημένο εικαστικό υλικό, με τον αφηγητή να βρίσκεται μέσα στην οθόνη και ταυτόχρονα πάνω στη σκηνή.
Όμως δεν υπήρχε μόνο η εναλλαγή ανάμεσα στη ζωντανή και στην κινηματογραφημένη αφήγηση. Υπήρχε και εναλλαγή ανάμεσα στην αφήγηση και στο διάλογο: ένα συγκρουσιακό διάλογο ανάμεσα σε δυο τυπικούς εκπρόσωπους των δύο παραδοσιακών κοινωνικών τάξεων της Ζακύνθου: της αριστοκρατίας και του λαού, των ποπολάρων. Η στιχομυθία, στον ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο, ήταν μια διακειμενική σύνθεση με πολλά ιδιωματικά στοιχεία που έγραψαν ο Διονύσης Γιατράς και ο Κώστας Καποδίστριας, ο οποίος έκανε και τη σκηνοθεσία, και σκορπούσε άφθονο γέλιο. Υπήρξαν και πεζά παρέμβλητα αποσπάσματα, όπως από τη «Γυναίκα της Ζάκυθος» του Σολωμού.
Οι ηθοποιοί ήταν εξαίσιοι στο ρόλο τους. Ο Κώστας Καποδίστριας ως ποπολάρος ήταν παγερά επιθετικός ενώ ο Μπάμπης Σούλης ως αριστοκράτης πληθωρικά αμυντικός. Ο Γιώργος Βούτος ως ποιητής-αφηγητής είχε την αρχοντιά του διανοούμενου μιας περασμένης εποχής.
Τα σκηνικά ήταν λιτά, η μουσική υπογράμμιζε χωρίς να προβάλλεται τα διαδραματιζόμενα στη σκηνή, τα κουστούμια ανακαλούσαν χωρίς εκζήτηση το κλίμα της εποχής, ενώ η σκηνοθεσία ήταν αρμονικά δεμένη με τους συντελεστές της παράστασης.
Μπάμπης Δερμιτζάκης
Ωραία και μόνη η Ζάκυνθος …με κυριεύει»
21 Ιαν 2009 από tgramma
Ένα εξαιρετικό δείγμα δραματοποίησης της Ιστορίας και ανανέωσης του τρόπου διδασκαλίας και προσέγγισής της, μας πρόσφερε η εν λόγω παράσταση του Θεάτρου τση Ζάκυνθος και της Αυλαίας Τέχνης (Ζακύνθου) που παρουσιάσθηκε το βράδυ της Δευτέρας 19 Ιανουαρίου 2009 στο Θέατρο «Περοκέ». Τα κύρια ιστορικά γεγονότα που αφορούν στη Ζάκυνθο από την κατάκτησή της από τους Τούρκους το 1480 και τη Βενετοκρατία, την έλευση των Γάλλων μετά τη Συνθήκη του Καμπο-Φόρμιο, την αγγλοκρατία και τελικά την Ένωση με την Ελλάδα το 1864 παρουσιάστηκαν με τρόπο διαδραστικό και παραστατικό, με την αξιοποίηση της video art και του ζωντανού θεατρικού λόγου.
Η παράσταση, στηριζόμενη στη γόνιμη παράδοση του λαϊκού θεάτρου του νησιού, δινόταν υπό μορφή «ομιλίας» με αφηγητή τον Γιώργο Βούτο και πρωταγωνιστές τους Μπάμπη Σούλη στο ρόλο του κόντε Βούλτσου και Κώστα Καποδίστρια στο ρόλο του Δόξα, εκφραστή της τάξης των πρώην «ποπολάρων».
Το κείμενο, με σεβασμό στις ιστορικές πηγές και τα λογοτεχνικά έργα που άμεσα ή έμμεσα παρουσιαζόταν, αποτελούσε μια πετυχημένη διακειμενική σύνθεση σε ρέουσα σύγχρονη γλώσσα, με πολλά ιδιωματικά στοιχεία, που έγραψαν οι Διονύσης Γιατράς και Κώστας Καποδίστριας, ο οποίος είχε και τη σκηνοθετική φροντίδα της παράστασης.
Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα, πρωτότυπη και συνθετική δημιουργία, η οποία εκφράζει χαρακτηριστικά τις τάσεις του σύγχρονου θεάτρου που στηρίζεται όμως στη γνήσια παράδοση της τοπικής σκηνικής έκφρασης (ομιλίες) και αποτελεί μια πρωτοποριακή και πειραματική προσπάθεια ανάδειξης της τοπικής Ιστορίας που αξίζει να επαινεθεί και να συνεχισθεί.
Η ωραία και μόνη Ζάκυνθος κυρίευσε τους Αθηναίους
21 Ιαν 2009 από tgramma
Σε ένα κατάμεστο θέατρο στην καρδιά της Αθήνας, στο ιστορικό ΠΕΡΟΚΕ, το Θέατρο τση Ζάκυνθος – Αυλαία Τέχνης, παρουσίασε με επιτυχία την παράσταση του έργου των Διονύση Γιατρά και Κώστα Καποδίστρια «Ωραία και μόνη η Ζάκυνθος με κυριεύει».
Έργο που αποτελεί εξέλιξη του Ζακυνθινού λαϊκού θεάτρου και του οποίου η φόρμα στηρίζεται στο κλασσικό ύφος των μεγάλων Ζακυνθινών δραματουργών όπως ο Σαβόγιας Ρούσμελης, Ο Δημήτρης Γουζέλης, ο Γιάννης Τσακασιάνος, αλλά και το πλήθος των ανωνύμων λαϊκών ποιητών που μας έχουν κληροδοτήσει τις Ζακυνθινές «ομιλίες».
Ο ποιητικός λόγος των Γιατρά – Καποδίστρια άγγιξε τους παραβρισκόμενους θεατές, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους είναι και φανατικοί οπαδοί του είδους.
Μεταξύ αυτών προσωπικότητες από τον Ακαδημαϊκό και καλλιτεχνικό χώρο αλλά και Ζακυνθινοί που στηρίζουν κάθε σοβαρή προσπάθεια καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Η παράσταση κέντρισε το ενδιαφέρον των θεατών παρόλο που το θέμα της είναι επικεντρωμένο στην Ζακυνθινή ιστορία ειδικά και στην επτανησιακή γενικότερα.
Οι αντιδράσεις του κοινού ήταν ενθουσιώδεις, με τον τρόπο εκείνο που το κοινό αντιδρά όταν υποδέχεται κάτι σημαντικό.
Στην προκειμένη περίπτωση το κοινό υποδέχτηκε ένα επικό έργο που αναφερόταν σε γεγονότα της Ζακυνθινής ιστορίας που όμως έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία ταυτότητας του ελληνικού έθνους, όπως για παράδειγμα η αναφορά στους μεγάλους ποιητές (Σολωμός, Κάλβος) ή σε ιστορικά γεγονότα όπως η προετοιμασία της επανάστασης του ’21, στην οποία οι φιλικοί που βρίσκονταν στη Ζάκυνθο έπαιξαν σημαντικό ρόλο (Κολοκοτρώνης, Πλαπούτας, Αναγνωσταράς).
Όλα αυτά σε συνδυασμό με την πολύ σοβαρή έρευνα σε ιστορικό υλικό, τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων και τα δραματοποιημένα μέρη του έργου, δημιούργησαν ένα καλλιτεχνικό γεγονός πειραματικού πρωτοποριακού ύφους, που παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον για κάθε απαιτητικό θεατή, είτε έχει σχέση με τα Επτάνησα είτε όχι.
Δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστούμε ότι το βράδυ της Δευτέρας 19 Ιανουαρίου γίναμε μάρτυρες μιας ξεχωριστής καλλιτεχνικής δημιουργίας που έδωσε στο σήμερα συμπυκνωμένο το πνεύμα της Ζακυνθινής ιστορίας από το 1480 με την έλευση των Βενετών έως το 1864 που έφυγαν οι Άγγλοι…..προστάτες και τα Επτάνησα ενώθηκαν με την Ελλάδα.
Β.Μ.Σ
28 Ιαν 2009 από tgramma
(Του ΘΑΝΑΣΗ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ)
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΓΙΑΤΡΑΣ/ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ
«Ωραία και μόνη η Ζάκυνθος…με κυριεύει»
του «Θεάτρου τση Ζάκυθος – Αυλαίας Τέχνης»
Με κωμικά και σατιρικά στοιχεία του λαϊκού ζακυνθινού θεάτρου, δηλ. των γνωστών «ομιλιών» των 17ου-18ου αι., ανεβάστηκε στο θέατρο «ΠΕΡΟΚΕ», η θεατρική παράσταση «Ωραία και μόνη η Ζάκυνθος…με κυριεύει», έργο των Διον. Γιατρά και Κώστα Καποδίστρια, σε σκηνοθεσία του δεύτερου και σε συνεργασία με τον Μπάμπη Σούλη. Ήταν μια παράσταση, όπου το έργο δραματουργικά έχει ιστορικό και κοινωνικό περιεχόμενο και γλωσσικά διαθέτει μια ήπια ζακυνθινή διάλεκτο, κατανοητή εν πολλοίς από όλους τους θεατές, ακόμη και από τους μη Ζακυνθινούς.
Η σκηνοθετική γραμμή απέφερε ένα μεικτό αισθητικό σκηνικό αποτέλεσμα: από τη μια οι διάλογοι των τριών ηθοποιών και από την άλλη η προβολή βίντεο, όπου προβάλλονταν όλα εκείνα τα ντοκουμέντα που έφερε στο φως η έρευνα για την Ιστορία της Ζακύνθου, από το 1480 μέχρι την Ένωση των Εφτανήσων με την Ελλάδα (1864). Στο βίντεο, επίσης, συμμετείχε ενεργά ως αφηγητής, ο ένας από τους τρεις ηθοποιούς (Γιώργος Βούτος, κλασικός ποιητής των ζακυνθινών «ομιλιών») οι οποίοι δρούσαν συγχρόνως επί σκηνής. Οι άλλοι δυο ηθοποιοί ήταν οι: Μπάμπης Σούλης (Βούλτσος, ξεπεσμένος αριστοκράτης, απόγονος ευγενή), Κώστας Καποδίστριας (Δόξας, εκπρόσωπος της ανερχόμενης αστικής τάξης, απόγονος ποπολάρου).
Δραματουργικά στοιχεία της παράστασης είναι οι έντονοι και κωμικοί διάλογοι, οι οποίοι καθιστούν εμφανή όλη την ιστορική διαδρομή και τους κοινωνικούς και ταξικούς αγώνες μεταξύ των αριστοκρατών με τους αστούς, στη μετάβαση από το αρχοντολόι, κατά την εποχή της φεουδαρχίας/αριστοκρατίας, στο πέρασμα στην αστική/βιομηχανική εποχή, καθώς και τους αγώνες των προλετάριων/ποπολάρων, οι οποίοι διαγράφονται ως θύματα στη ταξική διένεξη της πλουτοκρατίας για τη διαχείριση της εξουσίας, αγωνιζόμενοι, όμως, για λευτεριά, δικαιοσύνη, ισότητα και εθνική ανεξαρτησία από Βενετσιάνους, Φράγκους, Τούρκους, Ρώσους και Άγγλους. Η πολυδιάστατη ιστορική και πολύπλοκη διαδρομή της Ζάκυνθος είναι ολοφάνερη, όπου εμφανίζονται διαδοχικά κοινωνικές ομάδες/τάξεις, λαοί, προσωπικότητες, που συνθέτουν ένα «πολύχρωμο» κοινωνικό ψηφιδωτό, προσωπικότητες της πολιτικής, των γραμμάτων και της εκπαίδευσης και που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ιστορική και κοινωνική εξέλιξη του νησιού. Επίσης, αποκαλύπτονται με παρρησία η προδοτική στάση, οι γλοιώδεις συνεργασίες και οι ελεεινοί συμβιβασμοί της ντόπιας ολιγαρχίας με την ηγεσία της εκάστοτε ξένης δύναμης, που υποδούλωνε το νησί, οι εμφύλιες διενέξεις κ.ο.κ.
Η κοινωνική και πολιτική προοπτική και παραίνεση του ποιητή, στο τέλος της παράστασης, είναι αξιοπρόσεκτη και αξιέπαινη. Νομίζω ότι η τέχνη πρέπει να ασκεί κοινωνικό ρόλο και, αναμφισβήτητα, η νεολαία μας έχει ανάγκη από τέτοιου είδους «παρεμβάσεις», και όχι – όπως συνηθίζεται – από άχρωμες και δήθεν ουδέτερες πολιτικά εκπαιδευτικές, κοινωνικές και καλλιτεχνικές – θολές και επικίνδυνες – κοινωνικά δραστηριότητες.
Τη δραματουργική επεξεργασία του κειμένου έκανε με υποδειγματικό τρόπο ο Θόδωρος Γραμματάς. Τα σκηνικά – κοστούμια, σε παραδοσιακή γραμμή υπέδειξε η Νίκη Πέρδικα και τη μουσική σύνθεση και επιμέλεια είχε ο Βασίλης Σταμάτης.
Η παραγωγή της παράστασης στηρίχτηκε στα κινηματογραφημένα επεισόδια «ΤΣΗ ΖΑΚΥΘΟΣ» 1 και 2, που υλοποίησαν οι Δήμοι Ελατίων και Αρτεμισίων για το έργο TERRE PARLANTI στα πλαίσια του προγράμματος INTERREG IIIA Ελλάδας – Ιταλίας, όπως αναγράφεται στο πρόγραμμα της παράστασης.
Τη σκηνοθεσία του οπτικοακουστικού υλικού υπογράφει ο Γιώργος Κωνσταντινόπουλος, ιστορικός σύμβουλος είναι ο Γεώργιος Μπαρμπαρούσης και στην έρευνα του πλουσιότατου παρουσιαζόμενου κινηματογραφημένου υλικού συμμετείχαν οι: Γ. Μπαρμπαρούσης, Βάσω Στρακαντούνα, Γιάννης Χρυσικόπουλος και Νίκη Πέρδικα.
Την παράσταση πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να παρακολουθήσουν όλοι οι μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου, για να μάθουν, μέσα από το θέατρο, την Ιστορία της Ζακύνθου και της Εφτανήσου, καθώς και κατ’ αναλογία και όλης της Ελλάδας, τους ταξικούς λαϊκούς αγώνες για λευτεριά και δημοκρατία κ.λπ. Οι δραματουργοί στο παρόν έργο τολμούν και οι ηθοποιοί/σκηνοθέτες αποδίνουν υπέροχα και την ιδεολογική φόρτιση στο σκηνικό αποτέλεσμα.
28/01/09: ΘΕΑΤΡΟ ΤΣΗ ΖΑΚΥΘΟΣ – ΑΥΛΑΙΑ ΤΕΧΝΗΣ
28 Ιαν 2009 από tgramma
Ωραία και μόνη η Ζάκυνθος … με κυριεύει
των Διονύση Γιατρά και Κώστα Καποδίστρια
δραματουργική επεξεργασία: Θόδωρος Γραμματάς
σκηνοθεσία: Μπάμπης Σούλης – Κώστας Καποδίστριας
στο ρόλο του ποιητή ο Γιώργος Βούτος
Η παραγωγή της παράστασης στηρίχτηκε στα κινηματογραφημένα επεισόδια «ΤΣΗ ΖΑΚΥΝΘΟΣ» 1 και 2 που υλοποίησαν οι δήμοι Ελατίων και Αρτεμισίων για το έργο ΤΕRRΕ PARLANTI στα πλαίσια του προγράμματος INTERREG ΙΙΙΑ Ελλάδας – Ιταλίας
Παρακολουθήσαμε στις 19.1.2009 στο θέατρο Περοκέ την παράσταση «Ωραία και μόνη η Ζάκυνθος … με κυριεύει» με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού όχι μόνο απολαύσαμε το ταμπεραμέντο και το κέφι των συντελεστών της, αλλά γίναμε συνοδοιπόροι μιας νηφάλιας ιστορικής αναδρομής στο πλούσιο και δαιδαλώδες ιστορικό παρελθόν της Ζακύνθου.
Η παράσταση αποτελεί ένα ηχηρό παράδειγμα της ζωτικής σημασίας που μπορεί να διαθέτει η πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά για τον άνθρωπο της σύγχρονης εποχής. Η επαναφήγηση της ιστορίας και η επιλογή της δραματοποίησης –εδώ πρόκειται για αναδιάρθρωση ενός πραγματολογικού ιστορικού κειμένου με σκοπό τη σκηνική εικονοποίησή του – ως οχήματος διαμεσολάβησης καταστάσεων, γνώσεων, εμπειριών, στάσεων, βιωμάτων του παρελθόντος, υποδηλώνει αφενός το ανήσυχο πνεύμα των δημιουργών της και αφετέρου συνυποδηλώνει σε επίπεδο στοχοθεσίας, αναζητήσεις, όπως: συνειδησιακή ενεργοποίηση, δημιουργία πολιτιστικής μνήμης, διαμόρφωση καλλιεργημένων πολιτισμικά προσωπικοτήτων και κατά συνέπεια, σωστή μελλοντική αξιολόγηση του ιστορικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος. Λαμβάνοντας επιπλέον υπόψη μας πως στην εποχή μας οι αξίες της κοινής γνώμης διαμορφώνονται από τη συνείδηση των μέσων μαζικής ενημέρωσης και η κοινωνική ζωή χαρακτηρίζεται από διασπορά, προσπάθειες όπως αυτή, ανάγονται σε χρήσιμες δράσεις που μπορούν να ενδυναμώσουν τη διεισδυτική ματιά, να καταστήσουν ορατές τις ανθρώπινες σχέσεις και να αποσταθεροποιήσουν τις συνήθειες θέασης.
Ξεφεύγοντας από την τυποποίηση των σύγχρονων προσφερόμενων θεαμάτων, η εν λόγω παραγωγή αναζητώντας τους κρίκους εκείνους που συνδέουν το «πριν» με το «τώρα», θέτει στο επίκεντρο την επιστροφή στις ρίζες. Αντιλαμβανόμενοι πως τόσο η ιστορία όσο και η τέχνη αναπτύσσονται και εξελίσσονται αδιάκοπα «μαζί με τους ανθρώπους», οι συντελεστές της παράστασης «αφηγούνται» την τοπική ιστορία τους, με σύγχρονη ματιά και άφθονο κέφι, παραμένοντας πιστοί στο λαϊκό θέατρο. Κατ’ αυτό τον τρόπο, διατηρούν την αισθητική φόρμα (δεκαπεντασύλλαβος, ομοιοκαταληξία, ιδιωματισμοί, προφορικότητα, αμεσότητα σε μία αμφίδρομη και βιωματική σχέση με το κοινό, έντονη παρείσφρηση του κωμικού στοιχείου) και τα δομικά γνωρίσματα (παρουσία μόνο αντρών ηθοποιών και στερεότυπων τύπων, γνωστών στους θεατές, αυτοσχέδιοι διάλογοι, κατά μέτωπο έκθεση, συνομιλία, ευελιξία και προσαρμογή στις ανάγκες κι επιθυμίες του κοινού, κατάργηση της θεατρικής σύμβασης, λιτότητα δευτερογενών κωδίκων), των ζακυνθινών «Ομιλιών». Παράλληλα, με πειραματική διάθεση, επιστημονική έρευνα, διακειμενικότητα, εμπλοκή μικτών παραστατικών μέσων, και δραματουργική επεξεργασία που φωτίζει με διυποκειμενικότητα αλλά και αμεσότητα την ιστορική αλήθεια, καθιστούν οικείο το ανοίκειο παρελθόν ενδυναμώνοντας τη μνήμη ενάντια στη λήθη. Συγκεκριμένα επιχειρείται ο συγκερασμός του λαϊκού με το μοντέρνο και συγκεκριμένα η τυπολογία των ζακυνθινών Ομιλιών με την αποστασιοποιητική αλλά δευτερογενώς αποτελεσματική παρεμβολή video art και αφήγησης.
Η δραματική σύγκρουση ανάμεσα στον αστό και τον ποπολάρο, μετωνυμικούς εκφραστές των αντίστοιχων κοινωνικών τάξεων όπως διαστρωματώθηκαν στον υπό συζήτηση γεωγραφικό χώρο εναλλάσσεται με τη συνδιαλλαγή των ηθοποιών / αφηγητών με την τεχνικά άρτια προβολή σε video art των ιστορικοκοινωνικών γεγονότων που έλαβαν χώρα από τον 16ο περίπου έως και το τέλος του 19ου αιώνα στο νησί. Σύλληψη που αν μη τι άλλο υπερβαίνει την ιδεολογική υποκειμενικοποίηση του ιστορικά προσδιορισμένου, προσεγγίζοντας ισόρροπα την οπτική των δεδομένων αντιθετικών πόλων και προσφέροντας ένα καλαίσθητο αποτέλεσμα με επιπλέον αναγωγές στη σφαίρα του καθολικού.
Χιούμορ, γλαφυροί, κεφάτοι διάλογοι, αμεσότητα, προφορικότητα και επικοινωνία με το κοινό, αποτελούν τα πλεονεκτήματα της παράστασης που καταφέρνει να διατηρήσει σε ικανοποιητικό επίπεδο το ενδιαφέρον του θεατή ο οποίος εντέλει συμμετέχει σε μία διαδικασία αλληλεπίδρασης με παιδευτικό και ψυχαγωγικό χαρακτήρα.
Η διασπαστική ή διαφορετικά αποστασιοποιητική σκηνική αντιμετώπιση της δράσης, εκλαμβάνει ενδιαφέρουσες προεκτάσεις. Οι ηθοποιοί «παίζουν» και μαζί «επιδεικνύουν» ένα ρόλο, αφηγούνται και παράλληλα μεταμορφώνονται σε αντικείμενο της αφήγησης. Η θεατρική σύμβαση διαρρηγνύεται τη στιγμή που η δράση ανακόπτεται προκειμένου να παρακολουθήσουν και οι ίδιοι ως «θεατές», το σχετικό video που προβάλλεται στο βάθος της σκηνής. Παρουσιάζουν μονοδιάστατα το δραματικό χαρακτήρα που υποδύονται, αποσπώντας απ’ αυτόν και προβάλλοντας, μόνο τις περιβαλλοντικές και κοινωνιολογικές παραμέτρους που διαμόρφωσαν τον εσωτερικό κόσμο τους. Η διάσπαση αυτή μας παραπέμπει στην εικόνα του σύγχρονου αποδέκτη «τεμαχισμένων» μηνυμάτων, έτσι όπως αυτά λαμβάνονται από την αποσπασματική εικονοποίηση των video clip και το zapping στην τηλεόραση. Η απουσία συναισθηματικής και ψυχολογικής βάσης ορθολογικοποιεί τη συγκινησιακή συμμετοχή του κοινού ενισχύοντας την ενεργοποίηση της λογικής, της κριτικής, της διαλεκτικότητας. Δεδομένου ότι η αλλαγή ενοικεί μέσα στη ζωή και το ανθρώπινο δυναμικό, η αμφισβήτηση ιδεών και καταστάσεων και η γόνιμη διαπραγμάτευση του «πριν» με το «τώρα», καταδεικνύει πως το παρελθόν είναι διαφορετικό από το παρόν και ότι αφού το παρελθόν έχει αλλάξει, μπορεί επίσης ν’ αλλάξει και το παρόν.
Παρ’ όλ’ αυτά η θεατρικότητα της παράστασης δεδομένου ότι δραματοποίηση σημαίνει περιορισμό του έντονου αφηγηματικού στοιχείου, των εκτενών περιγραφών και των μονόλογων και ενίσχυση από την άλλη πλευρά της δράσης, της πλοκής, του διαλόγου και των δραματικών συγκρούσεων, είναι περιορισμένη. Παρατηρείται κυριαρχία του λόγου εις βάρος της πλοκής, αφήνοντας ανικανοποίητη κάθε «απαίτηση» για συγκίνηση, απρόοπτο, ανατροπή. Η παρατακτικότητα των «δραματικών» επεισοδίων που με αδιατάρακτο και συνεπώς προβλέψιμο τρόπο εναλλάσσονται από το επίπεδο των ηθοποιών σε εκείνο της οπτικοακουστικής αφήγησης, η απουσία σκηνοθετικών ευρημάτων και η στατικότητα της αφήγησης στο βιντεοσκοπημένο «κείμενο» (στο οποίο ξεχωρίζουν τα αντιπροσωπευτικά κατά περίοδο κοστούμια που ξεδιπλώνουν σε ένα δεύτερο επίπεδο, ενδυματολογικής εξιστόρησης τα ιστορικοπολιτικά και κοινωνικά γεγονότα), δημιουργούν χαλαρότητα και προσδίδουν διδακτική διάθεση που αντισταθμίζεται βέβαια από την έξυπνη στιχομυθία, την ιδιωματική γλώσσα και τον τρόπο εκφοράς της από τους σκηνικά εμπλεκόμενους.
Είναι γεγονός πως η επιτυχής «έκθεση» του συγκεκριμένου καλλιτεχνικού προϊόντος στα μάτια ενός ομοιογενούς κοινού (ζακυνθινών) με κοινά βιώματα, εμπειρίες και προσλαμβάνουσες, αναδεικνύει τις δυνατότητες παιδαγωγικής και διδακτικής αξιοποίησής του υλικού στο χώρο του σχολείου και δη του ζακυνθινού σχολείου. Διότι γίνεται πλέον σαφές στην εποχή μας, πως η ολιστική και ενιαία συγκρότηση των αναλυτικών προγραμμάτων τόσο στην πρωτοβάθμια όσο και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση παραβλέπει το ειδικό ή αλλιώς το τοπικό, διαμορφώνοντας μαθητές και προσωπικότητες που αγνοούν τις ιδιαιτερότητες της δικής τους πολιτιστικής και πολιτισμικής παράδοσης, αφαιρώντας τους κατ’ αυτό τον τρόπο το δικαίωμα στη διαφορετικότητα.
Δημιουργώντας γέφυρες με το παρελθόν και συνδιαλεγόμενοι δημιουργικά με την ιστορία και τον πολιτισμό σε μία εποχή ταχύτατων αλλαγών, διασποράς, υπερπροσφοράς και υπερκατανάλωσης, προβάλλεται αν μη τι άλλο το αίτημα του ανθρώπου και των ομάδων να αρθρώσουν τη δική τους φωνή, η ανάγκη για ιδεολογική σταθερότητα και ασφάλεια. Ακόμα και αν η παγκοσμιοποιημένη κουλτούρα των media έχει ξεχάσει κάθε τι που παραπέμπει σε έννοιες όπως παράδοση, πολιτιστική ταυτότητα, τέχνες και γράμματα, ο αντίκτυπός τους διαφαίνεται στη δυνατότητά τους να διεγείρουν το ενδιαφέρον αλλά και τη δημιουργικότητά μας, όταν στοχαζόμαστε γύρω από ιστορικές αλήθειες και διαδικασίες.
Μενδρινού Ιωάννα
27/1/09 Ωραία και μόνη η Ζάκυνθος… με κυριεύει.
27 Ιαν 2009 από tgramma
Ωραία και μόνη η Ζάκυνθος… με κυριεύει.
Έχουμε υπόψη μας το ιστορικό θέατρο, ένα θεατρικό είδος που αποτελεί το αντίστοιχο του ιστορικού μυθιστορήματος, αλλά την ίδια την ιστορία δραματοποιημένη δεν την είχαμε δει ποτέ. Ποτέ μέχρι την Δευτέρα 19 Ιανουαρίου, όταν σε μια θαυμάσια παράσταση που δόθηκε στο θέατρο Περοκέ από το «Θέατρο τση Ζάκυνθος» και την «Αυλαία Τέχνης» της Ζακύνθου είδαμε την ιστορία της Ζακύνθου δραματοποιημένη με έναν εξαιρετικά πρωτότυπο και εντυπωσιακό τρόπο.
Κατ’ αρχήν υπήρχε ο ποιητής-αφηγητής που αφηγείτο τους σημαντικότερους σταθμούς της ιστορίας της Ζακύνθου. Ταυτόχρονα σε μια οθόνη παρουσιαζόταν εικαστικό υλικό που εικονογραφούσε την αφήγηση. Μάλιστα ένα μέρος της αφήγησης γινόταν μέσα από το κινηματογραφημένο εικαστικό υλικό, με τον αφηγητή να βρίσκεται μέσα στην οθόνη και ταυτόχρονα πάνω στη σκηνή.
Όμως δεν υπήρχε μόνο η εναλλαγή ανάμεσα στη ζωντανή και στην κινηματογραφημένη αφήγηση. Υπήρχε και εναλλαγή ανάμεσα στην αφήγηση και στο διάλογο: ένα συγκρουσιακό διάλογο ανάμεσα σε δυο τυπικούς εκπρόσωπους των δύο παραδοσιακών κοινωνικών τάξεων της Ζακύνθου: της αριστοκρατίας και του λαού, των ποπολάρων. Η στιχομυθία, στον ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο, ήταν μια διακειμενική σύνθεση με πολλά ιδιωματικά στοιχεία που έγραψαν ο Διονύσης Γιατράς και ο Κώστας Καποδίστριας, ο οποίος έκανε και τη σκηνοθεσία, και σκορπούσε άφθονο γέλιο. Υπήρξαν και πεζά παρέμβλητα αποσπάσματα, όπως από τη «Γυναίκα της Ζάκυθος» του Σολωμού.
Οι ηθοποιοί ήταν εξαίσιοι στο ρόλο τους. Ο Κώστας Καποδίστριας ως ποπολάρος ήταν παγερά επιθετικός ενώ ο Μπάμπης Σούλης ως αριστοκράτης πληθωρικά αμυντικός. Ο Γιώργος Βούτος ως ποιητής-αφηγητής είχε την αρχοντιά του διανοούμενου μιας περασμένης εποχής.
Τα σκηνικά ήταν λιτά, η μουσική υπογράμμιζε χωρίς να προβάλλεται τα διαδραματιζόμενα στη σκηνή, τα κουστούμια ανακαλούσαν χωρίς εκζήτηση το κλίμα της εποχής, ενώ η σκηνοθεσία ήταν αρμονικά δεμένη με τους συντελεστές της παράστασης.
Μπάμπης Δερμιτζάκης
Ωραία και μόνη η Ζάκυνθος …με κυριεύει»
21 Ιαν 2009 από tgramma
Ένα εξαιρετικό δείγμα δραματοποίησης της Ιστορίας και ανανέωσης του τρόπου διδασκαλίας και προσέγγισής της, μας πρόσφερε η εν λόγω παράσταση του Θεάτρου τση Ζάκυνθος και της Αυλαίας Τέχνης (Ζακύνθου) που παρουσιάσθηκε το βράδυ της Δευτέρας 19 Ιανουαρίου 2009 στο Θέατρο «Περοκέ». Τα κύρια ιστορικά γεγονότα που αφορούν στη Ζάκυνθο από την κατάκτησή της από τους Τούρκους το 1480 και τη Βενετοκρατία, την έλευση των Γάλλων μετά τη Συνθήκη του Καμπο-Φόρμιο, την αγγλοκρατία και τελικά την Ένωση με την Ελλάδα το 1864 παρουσιάστηκαν με τρόπο διαδραστικό και παραστατικό, με την αξιοποίηση της video art και του ζωντανού θεατρικού λόγου.
Η παράσταση, στηριζόμενη στη γόνιμη παράδοση του λαϊκού θεάτρου του νησιού, δινόταν υπό μορφή «ομιλίας» με αφηγητή τον Γιώργο Βούτο και πρωταγωνιστές τους Μπάμπη Σούλη στο ρόλο του κόντε Βούλτσου και Κώστα Καποδίστρια στο ρόλο του Δόξα, εκφραστή της τάξης των πρώην «ποπολάρων».
Το κείμενο, με σεβασμό στις ιστορικές πηγές και τα λογοτεχνικά έργα που άμεσα ή έμμεσα παρουσιαζόταν, αποτελούσε μια πετυχημένη διακειμενική σύνθεση σε ρέουσα σύγχρονη γλώσσα, με πολλά ιδιωματικά στοιχεία, που έγραψαν οι Διονύσης Γιατράς και Κώστας Καποδίστριας, ο οποίος είχε και τη σκηνοθετική φροντίδα της παράστασης.
Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα, πρωτότυπη και συνθετική δημιουργία, η οποία εκφράζει χαρακτηριστικά τις τάσεις του σύγχρονου θεάτρου που στηρίζεται όμως στη γνήσια παράδοση της τοπικής σκηνικής έκφρασης (ομιλίες) και αποτελεί μια πρωτοποριακή και πειραματική προσπάθεια ανάδειξης της τοπικής Ιστορίας που αξίζει να επαινεθεί και να συνεχισθεί.
Η ωραία και μόνη Ζάκυνθος κυρίευσε τους Αθηναίους
21 Ιαν 2009 από tgramma
Σε ένα κατάμεστο θέατρο στην καρδιά της Αθήνας, στο ιστορικό ΠΕΡΟΚΕ, το Θέατρο τση Ζάκυνθος – Αυλαία Τέχνης, παρουσίασε με επιτυχία την παράσταση του έργου των Διονύση Γιατρά και Κώστα Καποδίστρια «Ωραία και μόνη η Ζάκυνθος με κυριεύει».
Έργο που αποτελεί εξέλιξη του Ζακυνθινού λαϊκού θεάτρου και του οποίου η φόρμα στηρίζεται στο κλασσικό ύφος των μεγάλων Ζακυνθινών δραματουργών όπως ο Σαβόγιας Ρούσμελης, Ο Δημήτρης Γουζέλης, ο Γιάννης Τσακασιάνος, αλλά και το πλήθος των ανωνύμων λαϊκών ποιητών που μας έχουν κληροδοτήσει τις Ζακυνθινές «ομιλίες».
Ο ποιητικός λόγος των Γιατρά – Καποδίστρια άγγιξε τους παραβρισκόμενους θεατές, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους είναι και φανατικοί οπαδοί του είδους.
Μεταξύ αυτών προσωπικότητες από τον Ακαδημαϊκό και καλλιτεχνικό χώρο αλλά και Ζακυνθινοί που στηρίζουν κάθε σοβαρή προσπάθεια καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Η παράσταση κέντρισε το ενδιαφέρον των θεατών παρόλο που το θέμα της είναι επικεντρωμένο στην Ζακυνθινή ιστορία ειδικά και στην επτανησιακή γενικότερα.
Οι αντιδράσεις του κοινού ήταν ενθουσιώδεις, με τον τρόπο εκείνο που το κοινό αντιδρά όταν υποδέχεται κάτι σημαντικό.
Στην προκειμένη περίπτωση το κοινό υποδέχτηκε ένα επικό έργο που αναφερόταν σε γεγονότα της Ζακυνθινής ιστορίας που όμως έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία ταυτότητας του ελληνικού έθνους, όπως για παράδειγμα η αναφορά στους μεγάλους ποιητές (Σολωμός, Κάλβος) ή σε ιστορικά γεγονότα όπως η προετοιμασία της επανάστασης του ’21, στην οποία οι φιλικοί που βρίσκονταν στη Ζάκυνθο έπαιξαν σημαντικό ρόλο (Κολοκοτρώνης, Πλαπούτας, Αναγνωσταράς).
Όλα αυτά σε συνδυασμό με την πολύ σοβαρή έρευνα σε ιστορικό υλικό, τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων και τα δραματοποιημένα μέρη του έργου, δημιούργησαν ένα καλλιτεχνικό γεγονός πειραματικού πρωτοποριακού ύφους, που παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον για κάθε απαιτητικό θεατή, είτε έχει σχέση με τα Επτάνησα είτε όχι.
Δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστούμε ότι το βράδυ της Δευτέρας 19 Ιανουαρίου γίναμε μάρτυρες μιας ξεχωριστής καλλιτεχνικής δημιουργίας που έδωσε στο σήμερα συμπυκνωμένο το πνεύμα της Ζακυνθινής ιστορίας από το 1480 με την έλευση των Βενετών έως το 1864 που έφυγαν οι Άγγλοι…..προστάτες και τα Επτάνησα ενώθηκαν με την Ελλάδα.
Β.Μ.Σ
Comments